Karl Dedecius zapisał się w historii kontaktów polsko-niemieckich jako jedna z nieodłącznych jej postaci. Jego kongenialne przekłady dzieł Zbigniewa Herberta, Stanisława Jerzego Leca, Czesława Miłosza, Tadeusza Różewicza, Wisławy Szymborskiej, Adama Zagajewskiego, przyczyniły się znacznie do rozsławienia i uznania renomy polskiej literatury na świecie. Jako założyciel i wieloletni dyrektor (od 1980 do 1997 r.) Niemieckiego Instytutu Spraw Polskich (Deutsches Polen-Institut, DPI) w Darmstadt, Dedecius wydał epokowe dzieło 50-tomowej „Biblioteki Polskiej” (Polnische Bibliothek), swoisty kanon literatury polskiej, który dzięki wsparciu Fundacji Roberta Boscha znalazł się w niemal każdej niemieckiej bibliotece publicznej i uniwersyteckiej. Zapraszał autorów, tłumaczy i wydawców do udziału w programach stypendialnych i podróżach studyjnych po Niemczech.
Karl Dedecius urodził się w 1921 r. w rodzinie niemieckiej w Łodzi, gdzie uczęszczał do polskiego gimnazjum im. Stefana Żeromskiego. Po wojnie, podczas której trafił pod Stalingrad, i wieloletniej niewoli w ZSRR znalazł się w 1952 r. w Niemczech, najpierw w Weimarze (NRD), a następnie w Niemczech Zachodnich. Pracując w towarzystwie ubezpieczeniowym każdą wolną chwilę Dedecius poświęcał tłumaczeniu wierszy polskich liryków. Jego talent i wytrwałość zostały uwieńczone sukcesem – w 1959 r. ukazała się pierwsza antologia wierszy autorów pokolenia wojny „Lektion der Stille” (Lekcja ciszy), która była rozchwytywana i doczekała ponad stu recenzji w prasie i na falach radiowych.
Dedecius przetłumaczył ponad 3000 wierszy, opublikował kilkadziesiąt tomów polskiej liryki w wydawnictwach niemieckich, napisał szereg artykułów na temat literatury, historii kultury i humanistyki polskiej. Przez dziesięciolecia przyjaźnił się z polskimi autorami i ludźmi kultury, organizował wystawy, spotkania literackie, odczyty i konferencje poświęcone sprawom polskim. Za pracę jako tłumacz, autor i pośrednik między kulturami otrzymał wiele odznaczeń, m. in. Order Orła Białego RP, Federalny Krzyż Zasługi, Nagrodę Polsko-Niemiecką, Niemiecką Nagrodę Narodową (Deutscher Nationalpreis). Dedecius był doktorem honoris causa wielu uniwersytetów: KUL w Lublinie (1987), Łodzi (1990), Krakowie (UJ, 2000), Kolonii (1976), oraz Uniwersytetu Europejskiego Viadrina we Frankfurcie nad Odrą, gdzie od 2001 r. w Bibliotece Uniwersyteckiej znajdowało się archiwum jego dzieł.
Do najważniejszych książek Dedeciusa należą "Deutsche und Polen. Botschaft der Bücher" (Niemcy i Polacy. Posłannictwo książek, 1971), "Überall ist Polen" (Polska jest wszędzie, 1974), "Polnische Profile" (Polskie sylwetki, 1975), "Zur Literatur und Kultur Polens" (O polskiej literaturze i kulturze, 1981), "Vom Übersetzen" (Notatnik tłumacza, 1986), "Von Polens Poeten" (O polskich poetach, 1988), "Lebenslauf aus Büchern und Blättern" (Życiorys z książek i pism, 1990), "Panorama der polnischen Literatur des 20. Jahrhunderts. Panorama. Ein Rundblick" (Panorama literatury polskiej XX wieku, 2000), Polnische Gedichte des 20. Jahrhunderts. Polnisch und Deutsch (Polskie wiersze XX wieku po polsku i niemiecku, 2008). Jako 94-latek niestrudzenie pracował nad kolejną publikacją, tym razem albumem poświęconym jego życiu i działalności.
Od roku 2003 Niemiecki Instytut Spraw Polskich i Fundacja Roberta Boscha przyznają Nagrodę im. Karla Dedeciusa zasłużonym tłumaczom polskim i niemieckim.
Z wykorzystaniem materiałów DPI Darmstadt
